Ο καφές στην Αθήνα

Ο καφές στην Αθήνα

Η ιστορία του καφέ στην Αθήνα ξεκινά κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Η Ελλάδα εξακολουθεί να είναι τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι Έλληνες δοκιμάζουν τον καφέ πριν από την υπόλοιπη Ευρώπη. Ιδιαίτερα οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης, της Θεσσαλονίκης και γενικά της Βορείου Ελλάδος γνωρίζουν πρώτοι και εντάσσουν τον καφέ στην καθημερινότητά τους. Σταδιακά μεταφέρεται και στις υπόλοιπες περιοχές.

Τα πρώτα καφενεία στην αρχή είναι μικρά και συχνάζουν σε αυτά μόνο Τούρκοι, σταδιακά όμως η πελατεία τους εμπλουτίζεται και με Έλληνες. Σύμφωνα με τον Παπαδιαμάντη, από το 1760 η συνήθεια του καφέ μεταδίδεται και στην υπόλοιπη Ελλάδα με αφετηρία πάντα την Κωνσταντινούπολη.

Στην Αθήνα, πολύ πριν η πόλη ανακηρυχθεί πρωτεύουσα του νεοσύστατου κράτους, το πρώτο καφενείο ίδρυσε ένας Βαυαρός, το ονομαστό «Πράσινο Δενδρί» στην Ιερά Οδό. Μετά την ανακήρυξή της σε πρωτεύουσα, άνοιξε και το περίφημο καφενείο «Η Ωραία Ελλάς», στη συμβολή των οδών Ερμού και Αιόλου, το οποίο έγινε σημείο συγκέντρωσης όλων των διάσημων προσωπικοτήτων του καιρού.

Ο καφές διαδόθηκε γρήγορα και στη διάρκεια του 18ου αιώνα βρήκε τη θέση του σαν πρωινό για όλες τις κοινωνικές βαθμίδες. Μάλιστα αντικατέστησε ένα από τα αρχαιότερα αγροτικά πρωινά, την κρασομπουκιά, που ήταν ψωμί βουτηγμένο σε κρασί. Την ίδια περίοδο, άρχισε να κλείνει τα καθώς πρέπει γεύματα αλλά και να προσφέρεται ως κέρασμα.

Μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα τα καφενεία κάνουν και τη δουλειά του καφεκόπτη, δηλαδή προμηθεύονται πράσινο ακατέργαστο καφέ και αφού τον καβουρδίσουν, τον αλέθουν σε μικρούς χειροκίνητους μύλους.

Στις αρχές του 1900 συστήνονται τα πρώτα καφεκοπτεία στην Αθήνα. Συνεχίζουν να προμηθεύονται την ακατέργαστη πρώτη ύλη και να παρέχουν τα προϊόντα τους τόσο στα καφενεία της πόλης όσο και σε ιδιώτες.

Δημιουργούνται τα θρυλικά καφενεία της Αθήνας και εγκολπίζουν καθημερινά στους χώρους τους τόσο την αριστοκρατία όσο και την καλλιτεχνική τάξης της πόλης. Διάσημοι λογοτέχνες, ποιητές και ζωγράφοι θα περάσουν από τα ιστορικά καφενεία του κέντρου της πόλης, τα οποία συμμετέχουν στα σημαντικότερα γεγονότα της νεοελληνικής ιστορίας. Οι ειδήσεις, η πολιτική, οι τέχνες και το “κουτσομπολιό” είναι η καθημερινότητα των καφές της Αθήνας. Αρκετά από τα διάσημα καφέ της πόλης έχουν χαρακτηριστεί ως τα στέκια των λογοτεχνών.

Κατά την διάρκεια της κατοχής του 1940-44, λόγω έλλειψης του είδους, όσα Καφεκοπτεία κατορθώνουν να επιβιώσουν ασχολούνται με την επεξεργασία υποκατάστατων του καφέ (ρεβίθι, κριθάρι, λούπινο) και παράλληλα με το εμπόριο διαφόρων ειδών, μη σχετικών με τον καφέ.

Μετά την απελευθέρωση αρχίζει μια περίοδος σκληρών κυβερνητικών παρεμβάσεων στην τιμή του καφέ, για συναλλαγματικούς λόγους, που έχει σαν αποτέλεσμα την υποβάθμιση της ποιότητας του προσφερόμενου ελληνικού καφέ και τη στροφή του καταναλωτή προς τον νεοεμφανισθέντα, και χωρίς κανένα έλεγχο τιμής, στιγμιαίο καφέ. Καφενεία, κυλικεία, καφετέριες, καταστήματα τροφίμων παραμερίζουν τον ελληνικό καφέ και προωθούν τον στιγμιαίο γιατί τους προσφέρει μεγαλύτερο κέρδος. Η δημιουργία μεγάλων εταιρειών τυποποίησης του ελληνικού καφέ και η κατά συνέπεια εισαγωγή του στα σούπερ μάρκετ δεν βοηθάει την κατάσταση, πάρα το εμπορικό τρικ της μετονομασίας του από «τούρκικο» σε «ελληνικό». Κατά τη διάρκεια της δεκαετία του 1980 αρχίζει η ομαλοποίηση της αγοράς και επιστροφή στην καλή ποιότητα ελληνικού καφέ, αλλά η συνήθεια έχει ήδη κατακτήσει τη νεολαία που έχει πια προσαρμοστεί στα δεδομένα του στιγμιαίου καφέ.

Αναφερόμενοι στη νεολαία, ας δούμε και μερικά θρυλικά “στέκια” καφέ στην Αθήνα, τα οποία υπάρχουν ακόμα και σήμερα. Στους χώρους και τα τραπεζάκια τους έχουν καθίσει νέοι κάθε γενιάς και έχουν να διηγηθούν αμέτρητες ιστορίες της σύγχρονης Αθήνας. Ιστορίες που έχουν διαμορφώσει το πρόσωπο της πρωτεύουσας και την καθημερινότητα πολλών ανθρώπων και κυρίως των φοιτητών.

Το cafe “Χάρτες” είναι ένα από τα πιο κλασικά και διαχρονικά στέκια των Εξαρχείων τα τελευταία 20 χρόνια. Ανοιχτό από το πρωί για καφέ, το μεσημέρι για παγωμένη μπίρα και το βράδυ για ποτό συνοδεία ροκ και indie μουσικών ακουσμάτων. Ένας χώρος με λιτή κι απέριττη διακόσμηση καταφέρνει να συγκεντρώνει μεγάλο μέρος του εναλλακτικού κοινού της Αθήνας.

Οι “Διόσκουροι” αποτελούν μια από τις διαχρονικότερες αξίες στην Πλάκα και το Μοναστηράκι. Το παραδοσιακό καφενείο, γράφει την δική του ιστορία στην Αθήνα για περισσότερα από 30 χρόνια. Ποιος δεν έχει καθίσει σε κάποιο από τα εξωτερικά τραπεζάκια του, τόσο επί της Αδριανού όσο και επί της Διοσκούρων, για να απολαύσει τον καφέ του με θέα την ιστορία της πόλης;

Ο “Ιπποπόταμος” στον πεζόδρομο της Δελφών,  με 40 σχεδόν χρόνια λειτουργίας, βρίσκεται εκεί από το 1978, συνεχίζει να αποτελεί αγαπημένη επιλογή των θαμώνων του τόσο για την επιμονή του στην ροκ και πιο εναλλακτική φιλοσοφία του, όσο και για τις ποιοτικές υπηρεσίες του.

Ο καφές στην Αθήνα θα συνεχίσει να γράφει τη δική του ιστορία και να διαμορφώνει την καθημερινότητα των κατοίκων σε πολλές εκφάνσεις της ζωής στην πόλη. Πολλά πράγματα έχουν αλλάξει από τα πρώτα χρόνια των καφέ στην Αθήνα. Ένα πράγμα όμως είναι σίγουρο, οι Αθηναίοι αγαπούν τον καφέ και επιλέγουν πάντοτε με κριτήριο την ποιότητα, τόσο στα παραδοσιακά καφενεία όσο και στις σύγχρονες καφετέριες. Αναζητήστε λοιπόν, την καλύτερη ποιότητα καφέ στην πόλη και επιλέξετε ένα από τα αγαπημένα σας είδη καφέ της εταιρείας Δρίτσας. Επιλέξτε αυθεντικό ελληνικό καφέ, μοναδικό espresso και τις ξεχωριστές γεύσεις του καφέ φίλτρου και του στιγμιαίου.